logo mente sana 200
google-biz
Logo Mente Sana
google-biz

Wpływ traumatycznego przywiązania na rozwój prawej półkuli mózgu

Data publikacji: 20.07.2019

Niniejszy tekst wyjaśnia znaczenie przywiązania na kształtowanie się prawej półkuli mózgu u dziecka.  Pomocny jest również w zrozumieniu zachowań dzieci, młodzieży a także dorosłych, u których na wczesnych etapach życia doszło do zaniedbania i maltretowania.

Doświadczania te niekorzystnie wpływają na rozwój mózgu, a zwłaszcza jego prawej półkuli.

Za co odpowiada prawa i lewa półkula mózgu?

Prawa półkula odpowiada za rozwój umiejętności społeczno – emocjonalnych w tym: zdolność do radzenie sobie ze stresem, regulowania emocji i hamowanie impulsywnych reakcji. Prawa półkula jest również dominująca dla przetwarzania i regulacji informacji dotyczących nasz samych oraz „ja cielesnego”.

Natomiast lewa półkula przejawia tendencję do zachowywania optymizmu i uruchamiania analitycznego, logicznego myślenia w sytuacjach stresowych. Dominuje również, w wychwytywaniu sedna sytuacji i wyciągania wniosków ważnych z punktu widzenia ogólnego przebiegu zdarzeń. Ponadto lewa półkula specjalizuje się w pamięci autobiograficznej oraz w zapamiętywaniu pozyskanej wiedzy.

W jaki sposób rozwija się mózg?

półkule mózgu prezentacja graficzna

Dziecko przychodzi na świat z obiema półkulami mózgu. Natomiast rozwój ich (tworzenie się połączeń nerwowych) nie rozpoczyna się w tym samym czasie. Na wczesnych etapach życia dziecka rozwija się intensywnie prawa półkula mózgu i jest ona dominująca przez większość dzieciństwa.  Lewa półkula ulega krótkotrwałemu przyspieszeniu w czasie, gdy u dziecka wykształcają się umiejętności językowe, a potem w okresie dojrzewania. Do osiągnięcia ostatecznej dominacji lewa półkula stopniowo dąży przez pierwsze 18 lat życia.

Allan Schore podaje, że  badania naukowe przeprowadzone u małych dzieci przy użyciu RM wykazały, że objętość mózgu szybko się powiększa w ciągu pierwszych dwóch lat życia, że wygląd mózgu u dzieci w wieku 2 lat jest taki, jak u normalnej osoby dorosłej i przed ukończeniem 3 roku życia  można już zidentyfikować wszystkie główne drogi nerwowe oraz, że u niemowląt poniżej 2 roku życia objętość prawej półkuli mózgu jest większa niż lewej. To, czego dziecko doznało w relacji przywiązania w ciągu pierwszych 2 lat życia, ma zatem bezpośredni wpływ na zależne od doświadczenia dojrzewanie prawej półkuli mózgu. 

Jak stres wpływa na rozwój mózgu?

Współczesne badania jednoznacznie podkreślają, że  stres związany z maltretowaniem lub zaniedbaniem  doświadczanym w dzieciństwie szkodliwy jest dla rozwoju mózgu. Schore twierdzi, że Owo maltretowanie odnosi się do głębokich zaburzeń regulacji emocji wskutek dwóch najczęstszych form traumy dziecięcej – znęcanie się i zaniedbywania.  Ostry stres powoduje deficyty krótkotrwałe i odwracalne, natomiast powtarzający się, przedłużający, przewlekły stres wiąże się z długotrwałymi wzorami reaktywności układu autonomicznego, przejawiającymi w postaci strukturalnych zmian w układzie nerwowym, miedzy innymi zaników, które mogą prowadzić do trwałego uszkodzenia, z ubytkiem tkanki nerwowej włącznie.  A zatem, traumatyczne przywiązanie  prowadzi do braku zdolności do samoregulacji emocjonalnej, przejawiający się utratą zdolności regulowania intensywności emocji i czasu ich trwania a także brakiem strategii radzenia sobie ze stresem. Niekorzystnie wpływa  na poczucie tożsamości (własnego ja ). Zaburzenia regulacji emocji uważa się aktualnie  za główny mechanizm wszystkich zaburzeń psychicznych występujących w okresie dorosłości.

Istotne informacje o prawej półkuli mózgu

Warto wiedzieć, że prawa półkula:

  • posiada silne wzajemne połączenia z autonomicznym układem nerwowym, układem limbicznym i układem pobudzenia,
  • jest ona dominująca dla przetwarzania informacji o charakterze społecznym i emocjonalnym oraz informacji odbieranych z ciała
  • współpracuje z lewą półkulą  (są połączenia między nimi)
  • jest kluczowa nie tylko dla odbioru, wyrażania i komunikowania emocji, ale także dla kontrolowania spontanicznych reakcji emocjonalnych, modulowania emocji pierwotnych, a także dla adaptacyjnej zdolności do regulacji emocji. Za dane umiejętności odpowiada m.in. kora okołooczodołowa zlokalizowana w prawym płacie czołowym. Kora ta poprzez procesy poznawcze kontroluje instynktowne reakcje emocjonalne.

Umiejscowiona na styku kory i struktur podkorowych, ta podstawno – przyśrodkowa okolica korowa (kora oczodołowa) stanowi najwyższe piętro układu limbicznego,  kontroluje funkcje układu autonomicznego.  Posiada bezpośrednie połączenia z podkorowym tworem siatkowatym, dzięki czemu reguluje poziom pobudzenia.

niemowlę z misiem

Zależność między rozwojem mózgu a więzią z bliskimi

Kora okołooczodołowa rozwija się w całości dopiero po urodzeniu się dziecka i nie dojrzewa samoistnie, ale pod wpływem relacji z innymi ludźmi.  Bez odpowiedniego/bezpiecznego doświadczenia społecznego z opiekunem kora oczodołowa nie jest w stanie prawidłowo się rozwinąć. Dowodem na to są np. przeprowadzone badania wśród rumuńskich sierot, pozbawione bliskich więzi i pozostawione na cały dzień w swoich łóżeczkach, pokazały, że zamiast kory oczodołowej dzieci te miały „czarną dziurę”. Kiedy kora okołooczodołowa jest już rozwinięta i wzrastają jej umiejętności kierowania uczuciami, obie strony kory zaczynają się integrować.

Warto podkreślić, że istotne znaczenie  dla kontroli i regulacji emocji stanowi również przednia część zakrętu obręczy, usytuowana w przyśrodkowej korze czołowej oraz ciało migdałowate. Ciało migdałowate przechowuje informacje o wczesnych doświadczeniach dziecka i reaguje intensywnie (pobudzeniem/lękiem) na bodźce przypominające  te wydarzenia, wówczas dochodzi do gwałtownych reakcji i braku kontroli emocjonalnej.

W terapii dzieci z traumatycznym przywiązaniem istotne jest by pracować nie tylko z nimi ale i ich rodzicami.  Ważna jest tutaj samoregulacja rodzica by ten mógł regulować swoje dziecko i wzmocnić rozwój prawej półkuli mózgu, a z nią kompetencji, za które odpowiada.

Osoby dorosłe, które doświadczyły traum wczesnodziecięcych i są zainteresowane niniejszą tematyką zapraszam do dołączenia do grupy na Facebooku: Traumy z dzieciństwa a Complex PTSD

Bibliografia:

  • Gerhardt, S. (2004). Znaczenie miłości. Jak uczucia wpływają na rozwój mózgu. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
  • Fisher, J. (2019) Terapia osób, które przetrwały traumy złożone. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
  • Schore, A. (...) Zaburzenie regulacji prawej półkoli mózgowej: podstawowy mechanizm traumatycznego przywiązania i psychopatogenezy stresowego zaburzenia pourazowego. W: Żechowski, C. i Murawiec, S. (red.), Od neurologii do psychoterapii  (71- 121). Wydawnictwo: Instytut Psychiatrii i Neurologii.

5/5 - (2 głosów)
Logo Mente Sana Studio Psychoterapii
Studio Neuropsychologii i Terapii Traumy
ul. Czarnieckiego 11/3
01-548 Warszawa
+48 792 771 127
[email protected]
Wskazówki dojazdu
google-biz

RODO / Cookies

W celu zapewnienia moim klientom najwyższej jakości usług wykorzystuję na stronie pliki cookies.

Korzystanie ze strony mentesana.pl bez zmiany ustawień plików cookies oznacza, że będą one zapisywane na Twoim urządzeniu.

Zmiany w plikach cookies mogą zostać wprowadzone w Twojej przeglądarce internetowej.

Ważne informacje

www.mentesana.pl korzysta z zewnętrznych technologii śledzących: Google Analytics i Facebook Pixel. Informacje na temat ich Polityk Prywatności można znaleźć na wymienionych stronach internetowych.

Potrzebujesz więcej informacji? Skontaktuj się ze mną

2016-2023 © Mentesana
Przy zabezpieczeniach i zarządzaniu stroną pomaga 41.pl